Vô sinh nam là gì? Tại sao ngày càng phổ biến?

Vô sinh nam là gì? tại sao bệnh lý này ngày càng phổ biến trong thời kì hiện đại, công nghiệp hóa và điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng thế nào đến đời sống tâm lý, tình cảm của nhiều gia đình. Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

Vô sinh nam là gì?

Vô sinh nam là tình trạng người chồng không thể giúp người vợ mang thai dù đã quan hệ thường xuyên và không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào trong ít nhất 12 tháng và nếu qua xét nghiệm chất lượng tinh trùng cho thấy chất lượng tinh trùng rất kém không đủ để có thai tự nhiên.

Hiện nay, tỷ lệ vô sinh nam có xu hướng ngày càng tăng do các thay đổi trong cuộc sống hiện đại từ thói quen sinh hoạt, thực phẩm, môi trường,… tác động tới cơ thể nam giới.

Vô sinh nam được chia thành 2 loại chính, bao gồm:

• Vô sinh nam nguyên phát: là tình trạng các cặp vợ chồng hiếm muộn khi thăm khám được kết luận nguyên nhân do người chồng. Người chồng này trước đây chưa từng sinh con và không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào nhưng đã hơn 12 tháng quan hệ tình dục thường xuyên mà vẫn không có con.
• Vô sinh nam thứ phát: trong trường hợp này, các cặp vợ chồng có thể đã sinh ít nhất 1 con trước đó, hoặc đã từng có thai nhưng bị sảy. Tuy trong thời gian 12 tháng gần đây đã quan hệ thường xuyên và không sử dụng biện pháp an toàn những vẫn không thể có con lại và nguyên nhân được kết luận khi thăm khám là do người nam.

Nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới

Như các bạn đã biết, tinh trùng được sản xuất trong tinh hoàn, sau đó được vận chuyển qua hệ thống mào tinh, ống dẫn tinh và trữ ở hai bên túi tinh. Khi nam giới quan hệ tình dục đạt cực khoái và xuất tinh, tinh trùng sẽ kết hợp với trứng của người phụ nữ để bắt đầu quá trình thụ thai và phát triển thành 1 bào thai hoàn chỉnh.

Bất cứ tổn thương nào đó trong quá trình tạo tinh trùng hoặc đường dẫn tinh của tinh trùng sẽ là nguyên nhân có thể gây nên tình trạng vô sinh ở nam giới. Một số nguyên nhân gây vô sinh nam thường gặp có thể kể tới như:

1. Vô sinh ở nam do khiếm khuyết bẩm sinh

Các bệnh lý bẩm sinh là một trong những nguyên nhân cản trở quá trình sản xuất tinh trùng ở tinh hoàn hoặc gây tắc nghẽn đường di chuyển của chúng.

• Dị tật ở cơ quan sinh dục gây vô sinh bẩm sinh ở nam giới

Tinh hoàn ẩn: là một trong những dị tật bẩm sinh ở cơ quan sinh dục dẫn tới vô sinh ở nam giới. Sau khi sinh ra, tinh hoàn của bé trai không di chuyển hết xuống bìu mà nằm cao trên bụng. Nếu không được phát hiện và chữa trị sớm, tinh hoàn sẽ teo nhỏ lại và mất khả năng sản xuất tinh trùng. Những trường hợp nam giới bị mắc chứng bệnh này tỉ lệ vô sinh lên đến 75%.

Bất sản ống dẫn tinh: đây là tình trạng ống dẫn tinh bẩm sinh không phát triển. Trong trường hợp này, tinh hoàn vẫn sản xuất tinh trùng nhưng không thể vận chuyển chúng ra bên ngoài do không có đường dẫn. Hiện nay, vẫn chưa có bất cứ biện pháp dùng thuốc hay can thiệp phẫu thuật nào để điều trị bất sản ống dẫn tinh ở nam giới.

• Khiếm khuyết bẩm sinh do bất thường nhiễm sắc thể

Theo thống kê, những nguyên nhân do gen và nhiễm sắc thể (NST) chiếm 10 -15% số trường hợp vô sinh nam. Trong quá trình hình thành và phát triển từ khi còn bào thai, nam giới đã nhận được những vật chất di truyền gặp lỗi từ cơ thể bố hoặc mẹ. Các vật chất di truyền lỗi đó đã gây ra các đột biến đến gen như mất đoạn gen sinh ra tinh trùng AZF; đột biến liên quan đến toàn bộ NST như đột biến cấu trúc hay đột biến số lượng NST,…

Hội chứng Klinefelter (nam XXY) là một rối loạn di truyền ở nam giới liên quan đến bất thường NST, người bệnh có một cặp nhiễm sắc thể giới tính X thay vì chỉ có một nhiễm sắc thể X. Người mắc hội chứng này không có khả năng sản xuất tinh trùng hoặc nếu có thì số lượng ít và chất lượng tinh trùng rất thấp, từ đó dẫn đến khả năng vô sinh nam rất cao.

Bệnh xơ nang, hội chứng Kallmann, hội chứng Kartagener,… cũng đều là những bệnh do rối loạn NST gây ra có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sản xuất tinh trùng cũng như khả năng sinh sản của nam giới.

2. Các bệnh lý nam khoa dẫn tới vô sinh nam

Như các bạn đã biết, tinh trùng muốn được sản sinh tốt nhất thì tinh hoàn cần phải có nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ trung bình của cơ thể. Đây là lý do tại sao tinh hoàn của nam giới lại nằm ở phía dưới chứ không phải trong ổ bụng như buồng trứng ở nữ giới. Nhiệt độ để tinh hoàn hoạt động tốt nhất là từ 35 – 36°C, bất kỳ nguyên nhân nào gây tăng nhiệt độ vùng bẹn bìu đều làm giảm chất lượng tinh trùng.

Những nguyên nhân thường gặp nhất gây tăng nhiệt độ vùng bẹn bìu đó là giãn tĩnh mạch thừng tinh. Mạch thừng tinh chứa máu giúp đảm bảo nhiệt lượng của cơ thể, khi tĩnh mạch tinh này bị giãn tương đương với việc sẽ có nhiều máu hơn tập trung tại vùng này, điều này đồng nghĩa với việc nhiệt độ vùng bẹn bìu tăng lên làm ảnh hưởng tới khả năng sinh tinh của tinh hoàn.

Bên cạnh đó, các bệnh lý liên quan tới viêm nhiễm nam khoa như: viêm ống dẫn tinh, viêm mào tinh, viêm tinh hoàn, viêm tuyến tiền liệt,… nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời cũng là nguyên nhân dẫn tới vô sinh ở nam giới.

3. Điều trị, phẫu thuật các bệnh lý

Một số phẫu thuật để lại di chứng có thể gây vô sinh:

• Mổ tĩnh mạch thừng tinh.
• Phẫu thuật để điều trị thoát vị bẹn.
• Phẫu thuật tinh hoàn, bìu và tuyến tiền liệt.
• Phẫu thuật ổ bụng.

Ngoài ra, những nam giới mắc các trường hợp ung thư phải tiến hành hóa trị, xạ trị cũng có khả năng ảnh hưởng tới chất lượng sinh sản, làm tiêu diệt hết tinh trùng khiến xác suất vô sinh cao.

5. Vô sinh nam do đời sống và môi trường sinh hoạt

Các gốc oxy hóa tự do có tác động tiêu cực đến tinh trùng. Các gốc oxy hóa này sản sinh mạnh mẽ khi nam giới thường xuyên sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, cà phê,… hay sinh hoạt và làm việc trong môi trường tiếp xúc với các hóa chất độc hại, kim loại nặng hay chất phóng xạ. Về lâu dài, các gốc oxy hóa đó sẽ khiến cho tinh hoàn gặp khó khăn hơn khi sản sinh tinh trùng, đồng thời nó cũng làm suy giảm cả về số lượng, hình thái và chất lượng của tinh trùng.

Ngoài ra, việc ngồi yên xe máy, ô tô lúc trời nóng cũng như mặc các loại quần bó sát và vận động thể thao quá sức thường xuyên hoặc đơn giản là việc đặt máy tính xách tay trên đùi trong thời gian dài cũng khiến nhiệt độ vùng bìu tăng lên, về lâu dài sẽ làm giảm sản xuất tinh trùng của tinh hoàn nam giới.

Dấu hiệu vô sinh nam như thế nào?

Vô sinh nam có thể không có dấu hiệu hoặc triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các vấn đề bệnh lý nam khoa tiềm ẩn gây vô sinh nam như rối loạn di truyền, mất cân bằng nội tiết tố, giãn tĩnh mạch tinh hoặc tình trạng bất thường liên quan tới tinh trùng gây ra các dấu hiệu và triệu chứng. Các dấu hiệu và triệu chứng có thể nhận thấy bao gồm:

• Nam giới gặp các vấn đề về chức năng tình dục như khó xuất tinh, xuất tinh sớm hoặc xuất tinh với lượng dịch nhỏ; giảm ham muốn tình dục hoặc khó duy trì sự cương cứng (vấn đề rối loạn cương dương).
• Đau tức tinh hoàn, sưng hoặc nổi cục ở vùng bìu.
• Sự phát triển bất thường của vú (nữ hóa tuyến vú).
• Đau ở dương vật kèm chảy mủ vàng, xanh.
• Số lượng tinh trùng thấp hơn bình thường (ít hơn 15 triệu tinh trùng trên mỗi ml tinh dịch).
• Rụng tóc, béo phì, da khô và nhăn nheo.
• Cơ thể ra nhiều mồ hôi, thường xuyên căng thắng, stress không rõ nguyên nhân.

Trên lâm sàng, rất khó để chỉ nhìn vào tinh dịch mà đánh giá được khả năng sinh sản của một người. Người ta chỉ có thể phát hiện ra các bất thường của tinh dịch khi lượng tinh dịch xuất ra là rất ít (1, 2 giọt) và trên thực tế, lượng tinh dịch bình thường xuất ra có bao gồm tinh trùng hay không? Số lượng, chất lượng tinh trùng như thế nào thì không thể nhìn được bằng mắt thường.

Để biết chính xác tình trạng tinh trùng ở nam giới, chỉ có phương pháp duy nhất là thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ. Đây là phương pháp nhanh chóng và đơn giản để xác định vô sinh nam có xuất phát từ các vấn đề liên quan đến tinh trùng hay không. Hiện nay, cùng với sự phát triển vượt bậc của công nghệ y tế 4.0, nam giới hoàn toàn có thế tự kiểm tra tinh dịch đồ của mình ngay tại nhà mà vẫn cho kết quả chuẩn xác và đảm bảo độ an toàn tuyệt đối.

Nam giới có thể tham khảo thiết bị xét nghiệm tinh trùng tại nhà Yo Sperm Test. Đây là sản phẩm duy nhất được Cục Quản lý Thực phẩm & Dược phẩm Hoa Kỳ FDA cấp phép để thực hiện xét nghiệm tinh trùng tại nhà. Chỉ sau 15 phút thực hiện, kết quả tinh dịch sẽ được phân tích và gửi trực tiếp video về điện thoại/máy tính được kết nối với ứng dụng. Với việc đánh giá thang đo từ 0 -100, người dùng hoàn toàn có thể đo lường và đánh giá chính xác mật độ tinh trùng của bản thân, từ đó chủ động trong việc tầm soát sớm vô sinh nam giới.

Vô sinh ở nam giới có chữa được không?

Ngày nay, nhờ sự tiến bộ vượt bậc của công nghệ y tế, rất nhiều cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn đã được điều trị thành công và mang thai những “thiên thần nhỏ” của riêng mình. Tùy thuộc vào nguyên nhân vô sinh, thời điểm phát hiện và điều trị bệnh để quyết định khả năng điều trị thành công bệnh lý này ở nam giới.

1. Chẩn đoán vô sinh ở nam giới

Việc chẩn đoán sớm vô sinh ở nam giới giúp các bác sĩ lên phác đồ điều trị bệnh kịp thời. Các xét nghiệm được tiến hành để chẩn đoán hoặc loại trừ vấn đề sinh sản của nam giới gồm có:

• Phân tích tinh dịch đồ: Xét nghiệm này dùng để kiểm tra các vấn đề liên quan tới tinh trùng: kiểm tra số lượng tinh trùng, hình thái tinh trùng hay khả năng di chuyển của chúng.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể kiểm tra nồng độ testosterone, tuyến giáp và các hormone khác. Xét nghiệm máu di truyền để tìm các bất thường về nhiễm sắc thể gây vô sinh ở nam giới.
• Siêu âm bìu: Siêu âm bìu xác định nam giới có mắc phải bệnh lý giãn tĩnh mạch thừng tinh hoặc các vấn đề khác về tinh hoàn gây ảnh hưởng tới quá trình sản xuất và di chuyển của tinh trùng không.

2. Điều trị vô sinh ở nam giới

Trên thực tế, điều trị vô sinh ở nam giới có hai phương pháp chính là điều trị nội khoa và điều trị ngoại khoa, đôi lúc việc điều trị này cần phối hợp cả hai.

Điều trị vô sinh nam nội khoa bằng thuốc:

• Dùng kháng sinh đặc hiệu để điều trị các bệnh viêm nhiễm đường sinh dục, tiết niệu, các thuốc đặc hiệu điều trị bệnh lao, bệnh lậu và một số các bệnh lây lan qua đường tình dục, các thuốc có khả năng hấp thu cao vào đường sinh dục như: trimethoprim, sulfamethazol, fluoroquinolon.
• Dùng thuốc corticoid trong điều trị vô sinh do miễn dịch.
• Dùng thuốc bromocriptin để điều trị vô sinh nam do nội tiết tố prolactin cao.
• Dùng các thuốc nội tiết tố để điều trị vô sinh nam do rối loạn nội tiết sinh sản tinh trùng.

Điều trị vô sinh nam ngoại khoa bằng phẫu thuật:

• Thực hiện các phẫu thuật đối với trường hợp xác định nam giới vô sinh do tinh hoàn ẩn, tràn dịch màng tinh, thoát vị bẹn, nam giới bị tắc nghẽn đường dẫn tinh, hay phẫu thuật tạo hình ống dẫn tinh trong trường hợp bẩm sinh teo hoặc không có ống dẫn tinh.

Ngoài ra, nam giới còn có thể áp dụng các phương pháp hỗ trợ sinh sản (ART) bao gồm tất cả các phương pháp điều trị bệnh vô sinh trong đó cả trứng lẫn tinh trùng đều được sử dụng. Một số phương pháp thông dụng là:

• Phương pháp bơm tinh trùng trực tiếp vào tử cung (IUI)
• Phương pháp tiêm thẳng tinh trùng vào trứng (ICSI)
• Phương pháp thụ tinh ống nghiệm (IVF)
• Sử dụng tinh trùng hoặc trứng được hiến tặng

Việc chẩn đoán, phát hiện sớm vô sinh nam rất có lợi trong việc điều trị và cải thiện tình trạng bệnh. Vì vậy, nam giới cần chủ động tiến hành xét nghiệm tinh dịch đồ để tầm soát sớm vô sinh, kết hợp cải thiện chất lượng tinh trùng và khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện các vấn đề trong sức khỏe sinh sản của bản thân.